Örgütlenme Modeli Olarak Kadın Kooperatifleri: Patriyarkal Kapitalizmde Başarı Kriterlerinin Eleştirisi

Kooperatif ekonomisinin tarihsel birikimiyle değerlendirildiğinde günümüz iktisadi ilişkileri içerisinde bir alternatif yaratıp yaratmayacağı çeşitli deneyimler ve yaklaşımlar çerçevesinde tartışılmaktadır. Bu tartışmaların bir ayağını da kadın kooperatifleri oluşturmaktadır. Kadın kooperatifleri, yalnızca ekonomiye indirgenen bir üretim alanı yaratmasının ötesinde kadın mücadelesinin konusu edilmektedir. Ancak bu noktada kadın kooperatiflerinin değerlendirilmesinde “başarı” ölçütü farklılaşmaktadır. Bu çalışmada, kadın kooperatiflerinin “başarı” ve performans ölçütü bakımından değerlendirilmesinin cinsiyete dayalı eşitsizliğin yeniden üretilmesine nasıl etkide bulunduğu tartışılacaktır. Böyle bir tartışma, makro iktisadi perspektifin ötesine geçerek, kooperatif modelinin “başarı” ölçütünün ne olması gerektiğinden öte kadın kooperatiflerini toplumsal ve ilişkisel bağlamı üzerinden düşünmeyi ve somut öznel deneyimler üzerinden anlayabilmeyi sağlayacaktır. Bu bağlamda, çalışmada öncelikle kadın kooperatiflerini makro iktisadi perspektifle değerlendirilen yaklaşımlar eleştirel bir okumaya tabi tutulacak, ardından gerçekleştirilmiş verili saha çalışmaları ekseninde cinsiyete dayalı eşitsizlik ve kazanımlar bağlamında bu kooperatif deneyimleri tartışılacaktır. Bu tartışmalar, iktisadi alanın ötesine geçerek sosyolojik bir perspektif ortaya koymak ve kadın mücadelesi için ön açıcı bir politika geliştirmek açısından önemlidir.