Bir Desideratum Olarak Vatan Kavramının Tanzimat Dönemi Erkeklik Kavramı İnşasındaki Rolü

Bu çalışma, Tanzimat Dönemi’nde etkili olmuş milliyetçilik ideolojisi üzerinden dönemin erkeklik anlayışını kavramaya yöneliktir. Bu kavrayışa, Tanzimat Edebiyatı temelinde, yine bu dönemin ve milliyetçilik ideolojisinin sembollerinden biri haline gelmiş Namık Kemal’in Vatan Yahut Silistre adlı oyununun analizi üzerinden ulaşılmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, arzu ve arzu nesnesinin üretiminin eş zamanlı bir üretim olduğuna dair Deleuzyen bir arzu kavramı tartışması paralelinde, Tanzimat dönemi erkeğinin inşası bir arzu nesnesi olarak vatan bağlamında incelenmiş ve vatan aşkının toplum içinde erkeklik hiyerarşisini belirleyici bir kavram olarak önemine dikkat çekilmiştir. Tüm bu analizler çerçevesinde bir iktidar söylemi olarak milliyetçiliğin toplumsal cinsiyetle ilişkisinin karşılıklı kurucu bir ilişki niteliği taşıdığı gösterilmiş olacaktır. Bu bağlamda, bugün ırkçı yansımalarıyla rahatsız edici boyutlarda varlık gösteren milliyetçiliği ele alırken toplumsal cinsiyet boyutunun göz ardı edilmemesi gerektiğinin de altı çizilmiş olacaktır.