Teşhir mi Temsil mi?: Epik Tiyatroda Kadın Bedeninin Pornografik Göstergesi Olarak Asiye

Bu çalışma, Vasıf Öngören’in Asiye Nasıl Kurtulur adlı epik tiyatro metni ile Atıf Yılmaz’ın aynı adlı film uyarlamasını, feminist görsel kültür kuramları ve epik tiyatro estetiği çerçevesinde karşılaştırmalı olarak incelemektedir. Çalışmada hem tiyatro metni hem de film, kadın bedeninin temsiline ilişkin olarak epik tiyatronun yabancılaştırma ilkesi ile sinemanın erotik teşhir estetiği arasında kurulan gerilimli yapı temelinde analiz edilmektedir. Asiye karakterinin ataerkil şiddet, sınıfsal tahakküm ve cinsiyetlendirilmiş kamusal-özel mekânlarda konumlanan öyküsü, temsilin biçimsel ve ideolojik sınırları bağlamında değerlendirilmektedir. Judith Butler’ın toplumsal cinsiyetin performatifliği kuramı doğrultusunda Asiye’nin tekrar eden kadınlık temsilleri incelenirken Laura Mulvey’in erkek bakışı kavramı çerçevesinde anlatıdaki erkek anlatıcının görsel ve söylemsel tahakkümü çözümlemeye açılmaktadır. Linda Williams’ın teşhir ve performans ayrımı ile Elin Diamond’ın epik tiyatro analizleri ışığında temsil ile teşhir, tanıklık ile voyerizm arasındaki sınırlar tartışılmaktadır. Böylece kadın bedeninin özneleşme imkânları ile seyircinin etik-politik konumu üzerine yeniden düşünülmektedir.