Bir Söylemin Ortaya Çıkışı veya Oryantalist Söylemin Tekrarlanan Eklemlenmeleri: Türkiye’de Kadın ve İslam üzerine İlk Etnografiler

Türkiye’de kadın ve İslam arasındaki ilişkinin etnografik çalışmalara konu olması 1980’lerin başlarına
dayanan yakın bir tarihi vardır. Carol Delaney, Julie Marcus ve Nancy ve Richard Tapper’ın yaptığı
etnografik çalışmalar araştırma soruları ve analizleri bakımından sahip oldukları birçok ortak noktayla,
bu alandaki ilk söylemsel dönemi oluşturur ve ortak noktalarının en önemlisi İslami kurallarla
Türkiye’de toplumsal cinsiyet hiyerarşisinin nasıl meşrulaştığına dair iddialarıdır. Bu çalışma, Batılı
etnomerkezcilik, Oryantalizm ve Batılı feminizme dair eleştirilere ve Michel Foucault’nun bilgi, söylem
ve güç kuramsallaştırmasına dayanarak bu ilk çalışmaların yayınlarının bir söylem analizini
yapmaktadır. Bunların İslam kültürlerini araştırırken akademik Oryantalizmden nasıl etkilendiklerini ve
onu nasıl yeniden ürettiklerini, Müslüman kadınların söylemsel temsilleri üzerinden tartışmaktadır.
Müslüman kadınların failliği, özneliği ve ötekiliği incelenmesi gereken en önemli meseleler olarak öne
çıkmaktadır. Söylem analizi, bütün bu çalışmaların Müslüman Türk kadınlarını dinin, ataerkilliğin ve
geleneklerin kurbanları olarak gösterdiğini, İslami inanışların ve törenlerin karmaşıklığını ve çeşitliğini
dikkate almadığını, gözlemledikleri İslam kültürünü bir bağlama yerleştirmediğini ve toplumsal cinsiyet
hiyerarşisi için kalıcı ve değişmez bir meşrulaştırma yapısının varlığını öne sürdüklerini ortaya
koymaktadır.