Mekân ve Mekânın Algılanış Biçimleri: Halide Edib Adıvar’ın Otobiyografisi Mor Salkımlı Ev Üzerine Bir İnceleme

Mekân kavramı, geçmişten günümüze tartışılagelen bir konu olma özelliği taşımaktadır. Mekânla ilgili tartışmaların başında mekânın farklı tanımlarıyla mekânın farklı algılanış biçimleri bulunmaktadır. Bu çalışmada, Halide Edib Adıvar’ın otobiyografik anısı Mor Salkımlı Ev’de mekân kavramı ve mekânın algılanış biçimleri, dolayısıyla mekânsal duraklar ve aidiyetler ile mekânsal deneyimler ve hareketlilik dikkate alınarak, yazarın mekân algısı ve bunu, eserlerine yansıtma biçimi irdelenmeye çalışılacaktır. Bu çalışmada geçen “mekânın algılanış biçimleri” dört ana noktayı kapsamaktadır. İlki, mekânsal duraklar iken, ikincisi mekânsal aidiyetlerdir. Mekânsal deneyimler ve hareketlilik ise mekânın diğer algılanış biçimlerini teşkil etmektedir. Bu noktada, mekân, mekâna yüklenen anlamlar ve bu anlamların bireyin gündelik yaşantılarına etkileri dikkate alınacaktır. Bütün bu hususlar dikkate alındığında, Halide Edib’in mekân algısı ile bunu söz konusu eserine nasıl yansıttığının da altı çizilmeye çalışılacaktır. Halide Edib, kadınların güçlü olmaları gerektiğini her fırsatta dile getiren bir yazardır. Dolayısıyla, Halide Edib’in feminist çerçeveye uygun, kadınların lehine fikir ve söylemleri bulunmaktadır. Kadın-erkek eşitliğini vurgulayan yazar, değişik yerlerde yazarak daha büyük kitlelere ulaşmayı hedeflemiştir. Bu uğraşlar, Halide Edib’in kadın hakları bağlamında çaba sarfettiğini göstermesi bakımından önem taşımaktadır.