Kadın Düşmanlığı Ölçeğinin Türkçe Formunun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Cinsiyetçilik, cinsiyet ayrımcılığı, cinsiyet temelli şiddet ve kadın düşmanlığı (mizojini) gibi önyargılı ve sorunlu tutum ve davranışlar, sosyal ve kültürel normlardan kaynaklanan toplumsal cinsiyet algısının etkisiyle varlığını korumakta ve güçlendirmektedir. Bu bakımdan, kadına yönelik nefret ve önyargılar ile şekillenen ve beslenen kadın düşmanlığı; toplumsal cinsiyet eşitsizliği, cinsiyetçilik ve cinsiyet ayrımcılığı gibi toplumsal sorunların da kapısını aralamaktadır. Feminist kuramlar ve doğal olarak feminist uygulamalar, bu kavramlara odaklanmakta hem bireysel hem de toplumsal anlamda kadın sorunlarının temel sebebi olarak bu kavramları işaret etmektedir. Bu nedenle, özellikle toplumsal düzen tarafından yaratılan ve inşa edilen toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin ve kadın düşmanlığına ilişkin tutum, davranış ve eylemlerin azaltılması veya ortadan kaldırılmasına yönelik araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Sonraki çalışmaların önünü açmak ve söz konusu ihtiyaca katkı sunmak için bu çalışma ile Check ve arkadaşları (1985) tarafından geliştirilmiş ve Lonsway ve Fitzgerald (1995) tarafından revize edilerek 10 maddeye indirilmiş olan Kadın Düşmanlığı Ölçeğinin (Hostility Toward Women Scale) Türkçe geçerlik ve güvenirliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın örneklemini, Karabük Üniversitesi (N=336) ve Kırıkkale Üniversitesi (N=119) sosyal hizmet bölümü, lisans programında öğrenim gören, toplam 455 öğrenci oluşturmaktadır. Kadın Düşmanlığı Ölçeğinin faktör yapısını belirlemek amacıyla, açımlayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre ölçeğin orijinalinden farklı olarak üç boyutlu bir yapısının olduğu belirlenmiştir. Ancak üç boyutlu yapının güvenirlik değerlerini karşılamaması sonucu, orijinalinde olduğu gibi tek boyut ile sınırlandırılmasına karar verilmiştir. Tek boyutlu yapının toplam varyansın %33,85’ini açıkladığı ve madde yük değerlerinin .40 – .71 arasında değiştiği belirlenmiştir. Kadın Düşmanlığı Ölçeğinin Cronbach alfa iç tutarlık katsayısı .78 olarak hesaplanmıştır. Kadın Düşmanlığı Ölçeğinin uyum geçerliğini belirlemek için Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği ile ilişkisine bakılmış ve negatif yönde (r=-0.33, p<0.001) anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu anlaşılmıştır. Elde edilen bu sonuçlar doğrultusunda, Kadın Düşmanlığı Ölçeğinin tek faktörlü yapısının güvenirliğinin, yüksek ve aynı davranışı ölçmeye yönelik bu alanda yapılacak çalışmalarda kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.