Osmanlı son dönemi ve erken cumhuriyet döneminde kürtaj karşıtı politikalar: Devletin kadın bedeni ve üreme sürecine müdahalesi

Osmanlı son dönemi ve erken Cumhuriyet döneminde kürtaj bir “halk sağlığı” kavramı olarak görülmüş; kürtaj yaptırmak topluma karşı işlenmiş bir suç olarak algılanmıştır. 18. yüzyılın sonunda, genel reform hareketlerinin bir parçası olan sağlık ve nüfus politikalarının erken Cumhuriyet döneminde de kürtaj kavramı düşünüldüğünde aynı eksende devam ettirildiği söylenebilir. Bu makale, Osmanlı son döneminde önceleri aileye dair bir kavram olarak görülmekte olan kadının kürtaj hakkının devlet tarafından suç haline getirilmesini ve özel alandan kamusal alana taşınmasını kadın bedenine bir müdahale olarak yorumlar, bu süreci Osmanlı son dönemi ile erken Cumhuriyet dönemi nüfus politikaları çerçevesinde değerlendirir. Söz konusu politikalar ile birlikte kadının asli görevi çocuk yetiştirmeye, kadın kimliği ise anneliğe indirgenmiş, devletin kadın bedenine olan bu müdahalesi kadını kutsal çocuk yetiştirme görevi ile özdeşleştirerek onun toplumda ikincil konumunu pekiştirmiştir. Makalede, Osmanlı son dönemi ve erken Cumhuriyet döneminde kürtaj kavramının suç haline getirilmesini sağlayan kanun değişiklikleri irdelenmiş, çeşitli uygulamalar arşiv belgeleri ile incelenmiştir.